Το λεξικό ορίζει το γέλιο σαν αντίδραση "που προκαλείται από κάτι ευχάριστο ή κωμικό". Είναι όντως έτσι; Από τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι θα μπορούσαμε να αντλήσουμε ολόκληρη ανθολογία γέλιου. Παραδόξως, τα πρόσωπα που γελούν πιο πολύ στο μυθιστόρημα αυτό δεν διαθέτουν και τη μεγαλύτερη αίσθηση χιούμορ. ίσα ίσα, αυτά ακριβώς δεν διαθέτουν καθόλου χιούμορ. Μερικά νεαρά άτομα βγαίνουν από μια εξοχική βίλα και πάνε να περπατήσουν. ανάμεσά τους, δύο κοπέλες, που "γελούσαν με κάποιαν υπερβολική προθυμία σ' ό,τι τους έλεγε" ο Ευγένιος Πάβλοβιτς, τόσο που εκείνος "άρχισε τελικά να υποπτεύεται πως ίσως να μην τον ακούν και καθόλου. Μόλις το σκέφτηκε αυτό, έβαλε κι ο ίδιος τα γέλια". Εξαιρετική παρατήρηση: καταρχήν, ένα ομαδικό γέλιο των κοριτσιών που, γελώντας, ξεχνούν το λόγο του γέλιου τους και εξακολουθούν να γελούν άνευ λόγου. έπειτα, το γέλιο (πολύ σπάνιο αυτό, πολύ επιτηδευμένο) του Ευγένιου Πάβλοβιτσς, που αντιλαμβάνεται ότι το γέλιο των κοριτσιών δεν έχει καμία κωμική αιτία, και, απέναντι σ' αυτή την κωμική απουσία του κωμικού, βάζει τα γέλια. [...]
Κάθομαι στην τηλεόραση. Η εκπομπή που βλέπω είναι πολύ θορυβώδης, υπάρχουν διάφοροι παρουσιαστές, ηθοποιοί, φίρμες, συγγραφείς, τραγουδιστές, μοντέλα, βουλευτές, υπουργοί, γυναίκες υπουργών, και με την παραμικρή αφορμή ανοίγουν όλοι διάπλατα το στόμα και βγάζουν πολύ δυνατούς ήχους, χειρονομώντας υπερβολικά. μ' άλλα λόγια, γελούν. Και φαντάζομαι τον Ευγένιο Πάβλοβιτσς, να προσγειώνεται ξαφνικά ανάμεσά τους και να βλέπει αυτό το γέλιο το χωρίς καμία κωμική αιτία. στην αρχή μένει άναυδος, έπειτα η αμηχανία του σιγά σιγά υποχωρεί, και, στο τέλος, αυτή η κωμική απουσία του κωμικού τον κάνει "να βάλει κι ο ίδιος τα γέλια". Τότε, αυτοί που γελούσαν και λίγα λεπτά πιο πριν τον κοιτούσαν καχύποπτα, ανακουφίζονται και τον δέχονται θορυβωδώς στον κόσμο τους, τον κόσμο του χωρίς χιούμορ γέλιου, στον οποίο είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε.
Μίλαν Κούντερα, Συνάντηση, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2010, σελ. 33-35
