αποτυχίας εγκώμιον

Σε πείσμα των ύμνων στα ρεκόρ, στις επιτυχίες και στα προσόντα, πραγματικά, επινοημένα ή χαλκευμένα, οι φωνές του Φερνάντο Πεσσόα "το παρελθόν μου είναι όσα δεν κατόρθωσα να είμαι" ή του Μισέλ Ουελμπέκ "το εγώ είναι η σύνθεση των αποτυχιών μας".

Στην εκπαιδευτική πρωτοπορία

Ε, τελικά είμαστε (;) και σε κάτι πρωτοπόροι στην εκπαίδευση,αφού ως χώρα διαθέτουμε τη μεγαλύτερη αναλογία ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στον κόσμο: με μόλις 1,6 ΑΕΙ ανά εκατομμύριο κατοίκων οι ΗΠΑ, με 2,4% ΑΕΙ ανά εκατομμύριο κατοίκων η Ευρωπαΐκή Ένωση, η Ελλάδα φτάνει στο 3,6% ανά εκατομμύριο!!!
Τώρα πώς γίνεται οι ΗΠΑ με το χαμηλότερο ποσοστό να βρίσκονται στην πρωτοπορία της πανεπιστημιακής έρευνας και η Ελλάδα με το υψηλότερο ποσοστό στον πάτο είναι (;) απορίας άξιο.
Δρέποντας τις δάφνες μας μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι ότι η χώρα μας, "λίκνο του παγκόσμιου πολιτισμού ... μπλα μπλά", υλοποιεί στην πράξη την αρχή της ισότητας των ευκαιριών (στην ήσσονα προσπάθεια, στην αγωνιστική διαμαρτυρία των καταλήψεων, στην εξαγορά βαθμών και τίτλων, στην αναξιοκρατία των κομματικών διορισμών, στην απαιδευσία κλπ), ιδρύοντας σε κάθε πόλη Πανεπιστημιακή Σχολή και σε κάθε χωριό Πανεπιστημιακό Τμήμα.
Και για να μην ξεχνιόμαστε θα πρέπει να εντάξουμε τη συγκεκριμένη πρωτιά σε μερικές ακόμα, ώστε να διαφανεί το μέγεθος του μεγαλείου μας:

• είμαστε η χώρα όπου αξιολογούνται (στεβλά σίγουρα) μόνο οι διδασκόμενοι και όχι οι διδάσκοντες, τα προγράμματα σπουδών, η διδακτική-μαθησιακή διαδικασία, οι υποδομές,
• είμαστε η χώρα όπου η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης εξασφαλίζεται με την αποστήθιση του ενός βιβλίου (το οποίο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μεταφράζεται σε φωτοτυπημένες σημειώσεις τις οποίες διανέμουν στους φοιτητές οι εν λόγω επιχειρήσεις, συρραμένες ή δεμένες για να μην χαθεί η σελιδαρίθμηση),
• είμαστε η χώρα με τα χαμηλότερα κονδύλια για την έρευνα και την παραγωγή νέας γνώσης,
• είμαστε η χώρα των αιώνιων φοιτητών,
• είμαστε η χώρα όπου η μελέτη αναγκών και η απόδοση λόγου ταυτίζονται με τις επιδιώξεις του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου και εξοβελίζονται ως καταδικαστέες από την εκπαιδευτική (και όχι μόνο) πρακτική,
• είμαστε η χώρα της διαρκούς εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και "αντιμεταρρύθμισης", χωρίς ερευνητικά δεδομένα και όραμα,
• είμαστε οι αποκλειστικοί (λόγω DNA βεβαίως) κληρονόμοι της κλασσικής αρχαιότητας, χωρίς μια ολοκληρωμένη σειρά στερεότυπων εκδόσεων της αρχαιοελληνικής γραμματείας,
• είμαστε η χώρα όπου η διασκέδαση και η ψυχαγωγία εξαντλούνται στην τηλεθέαση, στην καφετέρια, στην ταβέρνα και στα μπουζούκια (πού χρόνος για ανάγνωση εφημερίδων και βιβλίων κάθε είδους , για επίσκεψη σε μουσεία, πινακοθήκες, για παρακολούθηση θεατρικών και κινηματογραφικών έργων κ.λπ.),
• είμαστε η χώρα της θεσμοθετημένης επιβράβευσης της παρανομίας (βλ. λ.χ. τακτοποίηση ημιυπαίθριων χώρων, νομιμοποίηση αυθαίρετων),
• είμαστε η χώρα με τις περισσότερες αναπηρικές συντάξεις,
• ...
• είμαστε το αμάλγαμα ενός "ελληνοχριστιανικού" πολιτισμικού μορφώματος που εποπτεύεται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Και επειδή, όπως φαίνεται "Όλα είναι θέμα παιδείας", θα εισαχθεί και η "ζώνη πολιτισμού" στα σχολεία , στο πλαίσιο της νιοστής μεταρρυθμιστικής προσπάθειας για την αναβάθμιση της ποιότητας στην υποχρεωτική εκπαίδευση.

- Τι του λείπει του ψωριάρη;

- Σκούφος με μαργαριτάρι.

Ο έρωτας ως αντίδοτο της φθοράς

Ο ομότιμος καθητητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ Εμμανουήλ Κριαράς, ηλικίας πλέον 104 ετών, σε συνέντευξή του εξομολογείται:

"Ερωτεύτηκα πολύ. Έζησα όλη μου τη ζωή ερωτευμένος. Με την κυριολεξία του όρου. Με συγκίνηση. (...)

Έρωτας είναι η επιδίωξη του ιδανικού. Σε όλες του τις εκφάνσεις. Ξεχωρίζω δύο: τον σαρκικό-πνευματικό έρωτα προς τη/τον σύντροφο και τον έρωτα προς την εργασία. Αυτό που λέμε φιλεργία.

Ο έρωτας είναι το αντίδοτο του θανάτου. Είναι ίσως η ίδια η ζωή."

Αφιερωμένο σε όσους εργάζονται ... περιμένοντας τις διακοπές ή τη σύνταξή τους.

Για ολόκληρη τη συνέντευξη βλ.

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4527886&ct=4

Έκλειψη ηλίου

Η μεγαλύτερη, μέχρι σήμερα, ολική έκλειψη ηλίου του 21ου αιώνα, με διάρκεια 6 λεπτά και 39 δευτερόλεπτα, ορατή μόνον από την Ασία. Το φαινόμενο παρακολούθησαν πλήθη κόσμου και επιστημόνων, αλλά δεν ήταν λίγοι και εκείνοι που έμειναν στα σπίτια τους, φοβούμενοι ... το κακό μάτι. Όπως διαβάζουμε στα ΝΕΑ (22/07/09) στην Ινδία εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν κλεισμένοι στα σπίτια τους, και κυρίως έγκυες γυναίκες, φοβούμενες ότι τα έμβρυά τους κινδυνεύουν από τις αόρατες ακτίνες του ήλιου. Έτσι τράβηξαν και τις κουρτίνες για να "κρατήσουν έξω από το σπίτι τους την αόρατη απειλή".

Θυμάμαι επ' ευκαιρία μία έκλειψη ηλίου ορατή από την Ελλάδα, ένα καλοκαίρι σε ένα χωριό της Χίου. Μια νεαρή μητέρα είχε κλειδαμπαρωθεί στο σπίτι της μαζεύοντας και τα παιδιά της από το καφενείο. Το ίδιο έκανε και μια ηλικιωμένη μάνα με τον μεσήλικο γιο της, αν και εκείνος φώναζε πως είχε προμηθευτεί κατάλληλα γυαλιά, τα οποία φαίνεται δεν της ...γέμιζαν το μάτι. Μια άλλη που σχολίαζε τις ανωτέρω συμπεριφορές ως προλήψεις δεν ξεκούνισε από το δωμάτιό της. Τελικά φαίνεται πως για ορισμένες δεισιδαιμονικές αντιλήψεις βρισκόμαστε ακόμα στην εποχή της ...ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αλλά και πως η σύγκρουση πολιτισμών Δύσης και Ανατολής δεν είναι τόσο βαθιά.

Κόλαση και παράδεισος

Έστειλα την Ψυχή μου μέσ' απ' τ΄ Αόρατο

να καταγράψει του Επέκεινα ένα γράμμα

και η Ψυχή μου εν καιρώ επέστρεψε

κι απάντησε "Παράδεισος και Κόλαση είμ' Εγώ"

Ομάρ Καγιάμ, Ρουμπαγιάτ

Η εικόνα από http://www.ibiblio.org/wm/paint/auth/bosch/paradise/paradise.jpg

το αξίωμα του Hume

Στο έργο του Έρευνα περί της ανθρωπίνης νοήσεως (1758) ο David Hume παραθέτει το ακόλουθο αξίωμα για όσους πιστεύουν σε θαύματα.
"Καμιά μαρτυρία δεν είναι αρκετή για να επαληθεύσει ένα θαύμα, παρά μόνον αν η μαρτυρία αυτή είναι τέτοια, ώστε το να ήταν εσφαλμένη θα αποτελούσε μεγαλύτερο θαύμα από εκείνο που επιχειρεί να θεμελιώσει.
Όταν κάποιος μου πει πωε είδε έναν νεκρό να επανέρχεται στη ζωή, αμέσως αναρωτιέμαι τι είναι πιθανότερο, ο άνθρωπος αυτός να με εξαπατά, να αυταπατάται ή να έχει πράγματι συμβεί το γεγονός που αφηγείται. Ζυγίζω το ένα θαύμα με το άλλο και, ανάλογα με ποιο από τα δύο ενδεχόμενα βρίσκω να υπερτερεί, εκφράζω την άποψή μου, απορρίπτοντας πάντοτε το μεγαλύτερο θαύμα. Αν το ενδεχόμενο να είναι ψευδής η μαρτυρία θα αποτελούσε μεγαλύτερο θαύμα από το γεγονός που εξιστορείται, τότε και μόνον τότε θα πεισθώ."

Από το βιβλίο του Michael Shermer, Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2006, σελ. 55

Η εικόνα από τη διεύθυνση http://iocaste.files.wordpress.com/2009/02/spirit1024.jpg

Θέλω να πιω όλον τον Βόσπορο

Ένα Ποίημα του Σαρλ Μπωντλαίρ

Πρέπει να είστε πάντα μεθυσμένοι.

Αυτό είναι το παν.
Το μοναδικό πρόβλημα.
Για να μη νιώθετε το βαρύ του Χρόνου φορτίο που τσακίζει τους ώμους σας,
και προς τη γη σάς σέρνει,
πρέπει να μεθάτε χωρίς αναπαμό.
Μα με τι;
Με κρασί, με ποίηση ή με αρετή,
κατά το κέφι σας.
Μα μεθύστε!

Κι αν, καμιά φορά, στα σκαλοπάτια ενός παλατιού,

στου χαντακιού το πράσινο χορτάρι,
στη σκυθρωπή της κάμαράς σας μοναξιά,
ξυπνήσετε, και το μεθύσι έχει λιγοστέψει ή χαθεί,
ρωτήστε τον άνεμο, το κύμα, το αστέρι, το πουλί, το ρολόι,
ό,τι φεύγει, ό,τι βογγά, ό,τι μιλά,
ρωτήστε τι ώρα είναι.
Κι ο άνεμος, το κύμα, το αστέρι,
το πουλί, το ρολόι, θα σας αποκριθούν:
«Ώρα είναι να μεθύστε!
Για να μην είσαστε του Χρόνου σκλάβοι βασανισμένοι,
μεθάτε, μεθάτε αδιάκοπα!
Με κρασί, με ποίηση ή με αρετή,
κατά το κέφι σας».

Από το editorial της Lifo 16-07-09) http://www.lifo.gr/mag/columns/2187

Διαβάζοντας τη μοίρα

Στην εφημερίδα "Το Βήμα" (17-07-2009) διαβάζουμε:

"Το συγκεκριμένο έργο του Νικολάου Γύζη, η τύχη του οποίου αγνοούνταν για πολλές δεκαετίες, αναμένεται να πρωταγωνιστήσει στη φθινοπωρινή δημοπρασία έργων ελληνικής τέχνης του οίκου Sotheby΄s. Μέρος αμερικανικής συλλογής για περίπου μισό αιώνα, το έργο «Διαβάζοντας τη μοίρα» (Τhe fortune Τeller) του καλλιτέχνη θα εμφανιστεί για πρώτη φορά στο Greek Sale του οίκου που πρόκειται να πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2009, στην έδρα του στο Λονδίνο. Η δημιουργία του Γύζη, ο οποίος για πολλούς θεωρείται ο πατέρας της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα, θα έχει τιμή εκτίμησης 230.000-350.000 ευρώ.

Τυπικό παράδειγμα ελληνικής ζωγραφικής το εν λόγω έργο φιλοτεχνήθηκε στο Μόναχο τη δεκαετία του 1880, εποχή κατά την οποία ο Γύζης δημιούργησε μερικά από τα γνωστότερα έργα του, μεταξύ των οποίων το «Κρυφό σχολειό» , το «Τάμα» και το«ΚουΚου» , τα δύο τελευταία εκ των οποίων βρίσκονται σήμερα στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης- Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου στην Αθήνα.

Ο Γύζης ήταν γνωστός για το ότι εξυμνούσε την καθημερινή ζωή στην Ελλάδα και τη μοναδικότητα των ελληνικών ηθών και εθίμων. Στο έργο «Διαβάζοντας τη μοίρα» αιχμαλωτίζει μιαν ανύπαντρη κοπέλα να αποστρέφει κοκκινίζοντας το πρόσωπό της από μια γριά που της λέει τη μοίρα, ενώ είναι περιτριγυρισμένη από τους νεαρούς φίλους που την παρατηρούν και γελούν. Η ζεστή και ανάλαφρη σκηνή ενθαρρύνει τον θεατή να πλησιάσει και να συμμετάσχει στη διασκέδαση. Η παλέτα του έργου με τους πλούσιους γήινους τόνους, τις λευκές και κίτρινες αποχρώσεις και το βαθύ μπλε «συντροφεύει» την «εμμονή» του δημιουργού για το φως και την καλλιτεχνική δεξιοτεχνία."

Το έργο αναδεικνύει ανάγλυφα τον φόβο του ανθρώπου μπροστά στο άγνωστο και αβέβαιο μέλλον, συναίσθημα το οποίο εκμεταλλεύονται οι επιτήδειοι. Έναν αιώνα και μετά τα πράγματα δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει: οι "τλήμονες θνητοί" εξακολουθούν να πιστεύουν σε μάντισες, σε χαρτορίχτρες, σε φαντάσματα, σε μάγισσες, σε αστρολογικές προβλέψεις, σε φυλαχτά για το μάτι ...

Εδώ το αντικείμενο της "οιωνοσκοπίας" είναι, μάλλον, ο "καλός γαμπρός" και η "αποκατάσταση" της κόρης. Θα μπορούσε όμως το ανθρώπινο δέος να συνδέεται με μια σοβαρή ασθένεια, που τάχα οφείλεται σε μάγια και άρα μπορεί να "γιατρευτεί" με φίλτρα ή εξορκισμούς, ή να σχετίζεται με τις "θεομηνίες" και τις καταστροφές τους, τον πόλεμο, την εγκληματικότητα, την πείνα, αλλά και, αντίστροφα, με την επιτυχία και τη διάκριση, επειδή ο άνθρωπος έχει "άστρο" ή τον κατάλληλο "διαμεσολαβητή" (βλ. Οι μάγισσες της Σμύρνης).

Όσο οι άνθρωποι εξακολουθούν να ερμηνεύουν την ανθρώπινη συμπεριφορά με βάση την επενέργεια του ...σατανά, της μοίρας ή των άστρων, τόσο πιο άλογη και παράλογη θα γίνεται η συγκατοίκησή μας στον πλανήτη. Όσο περισσότερο η πρόβλεψη του μέλλοντος στηρίζεται στους οιωνούς και όχι στην επιστημονική έρευνα, τόσο πιο σκοτεινά και ζοφερά διαγράφονται τα χρόνια που έρχονται.