Το 2019 κυκλοφόρησε το βιβλίο Alice Zeniter «Η τέχνη της απώλειας» (μετάφραση: Έφη Κορομηλά).
ΒΡΑΒΕIΟ Λογοτεχνίας της Le Monde
ΒΡΑΒΕIΟ των βιβλιοπωλών
του Νανσύ - Le Point
ΒΡΑΒΕIΟ Goncourt των μαθητών του λυκείου
Είναι πραγματικά γραμμένο αριστοτεχνικά, με πάθος αλλά χωρίς να γίνεται υπερβολικά λυρικό. Η κοινωνική και πολιτική του οπτική αναδεικνύει το τεράστιο θέμα του προσφυγικού δράματος όχι μόνο στην Αλγερία αλλά και σε κάθε εμπόλεμη περιοχή του πλανήτη. Η Ναϊμα, ηρωίδα του βιβλίου, βουτάει γενναία στο παρελθόν με τον εξοπλισμό που της έχει δώσει η νέα πατρίδα: αυτοπεποίθηση και μόρφωση. Είναι εξαιρετικά μαεστρικός ο τρόπος που η Ζενιτέρ χειρίζεται τον διχασμό που θα προκύψει όταν η ηρωίδα φτάνει βαθιά στην αλγερινή της ρίζα. Η αυτοπεποίθηση της Γαλλίδας που επιστρέφει κλονίζεται, ραγίζει από τις ιστορίες της οικογένειας.
Εξαιρετικά καλοδουλεμένο βιβλίο.
Κυριακή Μπεϊόγλου, Αναγνώστη
Το βιβλίο της Zeniter δεν είναι απροκάλυπτα αυτοβιογραφικό, ωστόσο αγγίζει σε πολλά σημεία την προσωπική της ιστορία. Δεν είναι ξεκάθαρα ιστορικό, γιατί η δυνατή μυθοπλασία που το διατρέχει το καθιστά ένα από τα πιο συνταρακτικά μυθιστορήματα. Αλλά ούτε και απολύτως «γαλλικό» βιβλίο θα πρέπει να θεωρηθεί, αφού η θεματική του επεκτείνεται πολύ πιο πέρα από τα όρια της γαλλικής ιστορίας, με τον σκληρό του πυρήνα να αγγίζει τις ευαισθησίες όλων όσοι αναζητούν έναν ισχυρό δεσμό με την έννοια της πατρίδας πέρα από σύμβολα και ονόματα. Η σύνδεση με τον κοινό τόπο, με το παρελθόν, με τα πρόσωπα και τις πράξεις των προηγούμενων από εμάς, η αίσθηση ότι ανήκεις κάπου, είναι μια συνθήκη που δύσκολα εννοείται στο βάθος της, ακόμη πιο δύσκολα βιώνεται και δυσκολότερα κληροδοτείται στους επόμενους. Η σχέση με την πατρίδα καταλήγει να είναι μια απολύτως προσωπική υπόθεση που ο καθένας τη σταθμίζει ανάλογα με τα βιώματά του, τις αντοχές του, τα ερωτήματα που θέτει και τις απαντήσεις που περιμένει να βρει. Και η έννοια της απώλειας καμιά φορά κρύβει μέσα της ένα τραγικό στις διαστάσεις του υποκείμενο που επιλέγει και αποφασίζει• κατά τη Zeniter, η απόφαση αυτή απαιτεί όχι μόνο δύναμη αλλά και τέχνη, αλλιώς σε καταπίνει και σε αφανίζει.
Διώνη Δημητριάδου, Book Press
Ο ξεριζωμός, η ενοχή και ο φόβος, η απόρριψη και η άρνηση, οι πληγές και η επούλωση ή το κακοφόρμισμά τους, αποτυπώνονται σε ένα μυθιστόρημα γεμάτο λυπημένες σιωπές για το παρελθόν, για τις ρίζες και τους δεσμούς, για τις πληγές της Ιστορίας.
Κώστας Αθανασίου, Εποχή
Στα τρία μέρη του μυθιστορήματος, παρακολουθούμε πώς οι τρεις γενιές της οικογένειας Ζεκκάρ ψάχνουν να βρουν τον βηματισμό τους μετά από τις συνειδητές αποφάσεις που πήρε ο πάτερ φαμίλιας την εποχή της εξέγερσης. Η συγγραφέας, γεννημένη στη Γαλλία από πατέρα Αλγερινό και μητέρα Γαλλίδα όπως ακριβώς και η κεντρική της ηρωίδα, μελετά σε βάθος αυτή την ιδιαίτερη περίπτωση μεταναστών, τους κοιτάζει στα μάτια, και δεν διστάζει να βάλει το δάχτυλο στις πληγές που δημιούργησε ο διωγμός, η απόρριψη και η περιθωριοποίηση που συνάντησαν στη νέα πατρίδα. Αφουγκράζεται τις μεγάλες σιωπές τους. Σιωπές που κρύβουν ντροπή ανάκατο με φόβο.
Βίβιαν Αβρααμίδου-Πλούμπη, Fractal
Από τη βιβλικά γαλήνια Καβυλία στον άγριο πόλεμο της ανεξαρτησίας, από τον προσφυγικό καταυλισμό του Ριβζάλτ όπου θα σταθμεύσει η οικογένεια στο ταξίδι της προς τη Γαλλία σ’ έναν οικισμό «αρκί» στο Ζουκ της Νότιας Γαλλίας και από εκεί σ’ ένα μικρό διαμέρισμα στο Φλερ της Νορμανδίας, όπου οι εκπατρισμένοι «δεν ζουν, απλώς κατοικούν», η Ζενιτέρ παρακολουθεί με ευαισθησία αυτές τις υπαγορευμένες από τον αδήριτο ρυθμό της ιστορίας συνεχείς μεταβάσεις, μιλώντας με γενναιότητα και ήρεμη δύναμη για την ενοχή και την καταισχύνη, τον φόβο και τη σιωπή, την αποδοχή του παρελθόντος, την αποκήρυξη του μίσους, και τη σημασία, τέλος, που έχει το να χάνεις χωρίς να ξεχνάς.
Κατερίνα Σχινά, Athens Voice
Πολυβραβευμένο το μυθιστόρημα της Αλίς Ζενιτέρ, πλέον κυκλοφορεί και στη χώρα μας. Από πατέρα Αλγερινό και μητέρα Γαλλίδα, η συγγραφέας δημιουργεί στην ουσία ένα alter ego της, τη Ναϊμά που θα ψάξει την ιστορία της οικογένειάς της, η οποία έφυγε από την Αλγερία το 1962, όταν ο παππούς της –θεωρούμενος ως συνεργάτης των Γάλλων– ένιωσε βάσιμα πως απειλείται η ζωή όλως τους. Από τότε όμως όλοι σώπαιναν για τα γεγονότα. Δεν γύρισε ποτέ κανείς στην Αλγερία. Η ηρωίδα τολμά μετά από πολλές αμφιταλαντεύσεις το ταξίδι. Εξαιρετική αφήγηση, νέα οπτική για τα γεγονότα, βαθύτατη ανάλυση των χαρακτήρων, αλλά και γνώση της ιστορίας συνθέτουν ένα πραγματικά μεγάλο σύγχρονο μυθιστόρημα που σε κάνει να βλέπεις και το σήμερα με πολύ διαφορετικό βλέμμα… Πιο επίκαιρο από ποτέ, θίγει διαφορετικά το θέμα της μετανάστευσης.
Κώστας Στοφόρος, Beauté
***
Το κείμενο του οπισθοφύλλου:
Η Ναϊμά, μια σύγχρονη νεαρή Γαλλίδα, είναι αλγερινής καταγωγής. Η οικογενειακή της ιστορία φαντάζει στα μάτια της μακρινή, σχεδόν αδιάφορη. Άλλωστε, κανείς δεν της μίλησε ποτέ γι’ αυτήν.
Ο παππούς της ο Αλί πεθαίνει πριν προλάβει να τον ρωτήσει γιατί η Ιστορία τον έκανε έναν «αρκί», συνεργάτη των Γάλλων, διωγμένο από την πατρίδα του, προδότη για τους Αλγερινούς, ξένο δεύτερης κατηγορίας για τους Γάλλους. Η Γιεμά, η γιαγιά της, θα μπορούσε ίσως να της απαντήσει, όχι όμως σε μια γλώσσα που η Ναϊμά θα την καταλάβαινε. Όσο για τον Χαμίντ, τον πατέρα της, που φτάνει στη Γαλλία το καλοκαίρι του 1962 και βρίσκεται κλεισμένος μαζί με την οικογένειά του σ’ ένα γκέτο, δεν μιλάει πια για την Αλγερία των παιδικών του χρόνων. Πώς, λοιπόν, να κάνεις μια χώρα να αναδυθεί από τη σιωπή;
Η Αλίς Ζενιτέρ αφηγείται με τολμηρό τρόπο τη μοίρα, ανάμεσα στην Αλγερία και τη Γαλλία, τριών γενεών μιας οικογένειας φυλακισμένης σ’ ένα παρελθόν βαθιά ριζωμένο. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα γοητευτικό και βαθύ, στοχασμό πάνω στο τι σημαίνει να νιώθεις παντού ξένος και ταυτόχρονα ελεύθερος να είσαι ο εαυτός σου, πέρα από κληρονομιές και προσωπικές ή κοινωνικές επιταγές.
Είναι ένα βιβλίο για τους ηττημένους, τους χαμένους της Ιστορίας, για την επώδυνη σχέση Γαλλίας και Αλγερίας που σημαδεύτηκε από την αποικιοκρατία και έναν πολυετή πόλεμο, για το πώς η ζωή των ατόμων συνυφαίνεται με την Ιστορία, το πώς σφραγίζεται από αυτήν, αλλά και το πώς, επίσης, μπορεί να χειραφετηθεί από αυτήν.
* * *
Ένα μυθιστόρημα που αφηγείται τη ζωή μιας οικογένειας. Ο παππούς, αγρότης στην Αλγερία, χωρίς καλά καλά να το καταλάβει, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Απελευθέρωσης της Αλγερίας γίνεται συνεργάτης των Γάλλων (harki). Όταν επικρατεί η Επανάσταση, φεύγει για τη Γαλλία, όπου βιώνει μια διπλή έκπτωση: ταυτοτική (Αλγερινός για τους Γάλλους, προδότης για τους Αλγερινούς) και ταξική (εργάτης που ζει σε γκέτο, με τους άλλους harkis, ξέρει ελάχιστα γαλλικά, είναι και νιώθει παντού ξένος). Ο γιος του όμως, καλός μαθητής, αν και δεν κατορθώνει να φοιτήσει σε μια μεγάλη σχολή όπως θα ήθελε ο πατέρας του, πετυχαίνει στον Διαγωνισμό για τη Δημόσια Διοίκηση, γίνεται δημόσιος υπάλληλος, παντρεύεται Γαλλίδα, αφήνει πίσω του το τραύμα της καταγωγής, λίγο-πολύ αφομοιώνεται. Κι ύστερα έρχεται η κόρη του: εκείνη αποφοιτά από την Εκόλ Νορμάλ, ανήκει πλέον στη γαλλική ελίτ και αποφασίζει να διεκδικήσει πλήρως τόσο τη γαλλική της ταυτότητα, όσο και την αλγερινή καταγωγή της. Χωρίς να ξέρει λέξη καβυλικά ή αραβικά, επισκέπτεται το πατρικό χωριό. Γνωρίζει τους συγγενείς της που, εκείνοι, δεν ξέρουν λέξη γαλλικά. Συναντά την εχθρότητα του αδελφού του παππού της, την καλοπροαίρετη ή κακοπροαίρετη αδιαφορία των ανδρών, την αγάπη των γυναικών, που υφαίνουν γύρω της μια αγκαλιά αλληλεγγύης και στοργής. Η μεγάλη Ιστορία και οι μικρές προσωπικές ιστορίες συνδέονται με συναρπαστικό τρόπο σε αυτό το μυθιστόρημα, που στηρίζεται στην πραγματική ιστορία της οικογένειας της συγγραφέως και που, στο τρίτο μέρος του, περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία.
* * *
Ελέγχοντας τα εκφραστικά της μέσα, και κρατώντας τις αποστάσεις, η Ζενιτέρ αναζητά το δίδαγμα που θα της δώσουν οι πρόγονοί της· αλλά εκείνοι παραμένουν σιωπηλοί. Αντί να τους επικρίνει, η συγγραφέας προσπαθεί να γεμίσει τα κενά, να καλύψει τη σιωπή τους, να τους παραμερίσει με θαυμαστό τρόπο, για να βρει τον δρόμο της χειραφέτησης, τη δυνατότητα της αυτονομίας, την απελευθέρωση επιτέλους.
Le Monde
Ένα πολύ ωραίο μυθιστόρημα για τη μετανάστευση και την ταυτότητα στη Γαλλία τού χθες και του σήμερα.
Lire
Η Τέχνη της απώλειας, το πέμπτο βιβλίο της Αλίς Ζενιτέρ, το πιο δυνατό, το πιο ευαίσθητο και συναρπαστικό, το πιο ολοκληρωμένο. Η Ζενιτέρ παρουσιάζει επί σκηνής τη θανάσιμη ενοχή μιας ολόκληρης κοινότητας διωγμένης από την πατρίδα της, και τη σιωπή της ντροπής και του φόβου. Για να ελευθερωθεί από το φορτίο που τη βαραίνει, η Ναϊμά αποφασίζει να ερευνήσει την ιστορία της οικογένειάς της, η διαδρομή της οποίας περιγράφεται με επιδεξιότητα. Ο πατριάρχης, ο γιος, η εγγονή: τρία πρόσωπα, τρεις εποχές, τρεις πτυχές της αραβικής και γαλλικής ιστορίας και κουλτούρας, τρεις αντιλήψεις για τον κόσμο. Πρέπει να αποδεχτούν τα φαντάσματα που τους καταδιώκουν, να απελευθερωθούν από την κρίση των ανθρώπων, να απαρνηθούν το μίσος και, έτσι, να απαλλαγούν από το βάρος – να συμβιβαστούν με την απώλεια, όχι όμως και με τη λήθη. Στις βίαιες και μελαγχολικές σελίδες του βιβλίου της, η συγγραφέας περιγράφει πώς συμφιλιώνεται κανείς, σταδιακά, με τον εαυτό του.
Télérama
Όταν ασκείσαι στην απώλεια ενός μέρους του εαυτού σου, τότε φτάνεις να επινοήσεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Με αυτή την πρόκληση κλείνει τούτο το έξοχο μυθιστόρημα. Να πετάξεις με τα δικά σου φτερά και όχι να στηριχτείς στις ρίζες σου: η Τέχνη της απώλειας είναι ένα στοίχημα που κερδήθηκε.
Le Canard enchaîné
Σε 600 περίπου σελίδες, εύθυμες και τραγικές, συναρπαστικές και συγκινητικές, η νεαρή Αλίς Ζενιτέρ επιβεβαιώνει το ταλέντο της ως αφηγήτριας.
Le Figaro Magazine
Πέρα από τις πληροφορίες που δίνει αυτό το μυθιστόρημα, είναι επιπλέον μια σάρκινη μάζα βαμμένη με αίμα, ένας ζωντανός οργανισμός, την αισθητική τελειότητα του οποίου θαυμάζουμε, ενώ ταυτόχρονα μας κερδίζει με τις συγκινήσεις που το διαπερνούν.
Le Soir
Η Αλίς Ζενιτέρ θέτει τις λέξεις της πάνω σε αυτές τις πληγωμένες ζωές, στην επιθυμία για ζωή και στη μοίρα που μας κλυδωνίζει, χωρίς ποτέ να υπερβάλλει, αλλά με σεβασμό για τον χαρακτήρα των προσώπων της. Τελειώνοντας την ανάγνωση αυτού του μυθιστορήματος, αισθανόμαστε βαθύτατα συγκινημένοι.
La Libre Belgique
Η σαρκική γραφή αυτής της μυθιστορηματικής τοιχογραφίας θα σας αναστατώσει. Ένα από τα πιο επιτυχημένα μυθιστορήματα της χρονιάς.
Femme Actuelle
Με γραφή δυνατή και ποιητική, η Ζενιτέρ ερευνά το ζήτημα της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας. Ένα σπουδαίο βιβλίο.
Madame Figaro
Υπέροχο μυθιστόρημα. Κάθε αναγνώστης και κάθε αναγνώστρια θα πει: «Η Ναϊμά είμαι εγώ. Η οικογένειά της είναι η δική μου».
Marie Claire
* * *
Η Αλίς Ζενιτέρ, με πατέρα Αλγερινό και μητέρα Γαλλίδα, γεννήθηκε το 1986 στο Κλαμάρ της Γαλλίας.
Απόφοιτος της École Normale Supérieure, εργάζεται ως σκηνοθέτις του θεάτρου. Δίδαξε θεατρικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Paris III και γαλλικά στη Βουδαπέστη.
Η Τέχνη της απώλειας είναι το πέμπτο της βιβλίο. Τιμήθηκε με το λογοτεχνικό βραβείο της εφημερίδας Le Monde, με το βραβείο Goncourt των μαθητών λυκείου, με το βραβείο αναγνωστών Landerneau και με το βραβείο των βιβλιοπωλών του Νανσύ-Le Point. Ήταν στις τελικές λίστες υποψηφιοτήτων για τα βραβεία Goncourt, Femina και Interallié.
Έχει δημοσιεύσει επίσης τα βιβλία Juste avant l’oubli (Βραβείο Renaudot των μαθητών λυκείου), Sombre Dimanche (Βραβείο τής Closerie des Lilas, Βραβείο Livre Inter και Βραβείο Αναγνωστών του περιοδικού L’Express), Jusque dans nos bras και Deux moins un égal zéro.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου