Τετάρτη 12 Μαΐου 2021

HANS FALLADA (2012), Ο ΠΟΤΗΣ, Μετάφραση Έμη Βαϊκούση, Αθήνα: Κίχλη


ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ '30. Ο Έρβιν και η Μάγδα Ζόμερ ζουν μια ήσυχη, ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή. Όλα όμως ανατρέπονται, όταν η επιχείρησή τους παίρνει την κάτω βόλτα, μετά την αποχώρηση της δραστήριας και δυναμικής Μάγδας. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη κλονίζει τον γάμο τους συθέμελα και τελικά συνθλίβει τον Έρβιν, ο οποίος γυρίζει την πλάτη στην πραγματικότητα και καταφεύγει στο ποτό. Το αλκοόλ αμβλύνει ένα αίσθημα αδυναμίας που τον κατέτρυχε ανέκαθεν, του προσφέρει διαφυγή από την πεζή, απονεκρωμένη καθημερινότητα, που ασφυκτιά μέσα σ' ένα σύστημα άτεγκτων γερμανικών κανόνων, και του αποκαλύπτει την απόλαυση που μπορεί να προσφέρει το ανοιξιάτικο ξύπνημα της φύσης αλλά και της καταπιεσμένης του σεξουαλικότητας. Παρασυρμένος από τη μέθη που του προκαλεί η ανακάλυψη πρωτόγνωρων εμπειριών, παραπαίοντας ανάμεσα στην ενοχή που συνεπάγεται η απώλεια της αστικής αξιοπρέπειας και στην ηδονή που νιώθει τσαλαπατώντας την, αποξενώνεται από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον έρμαιο πλέον ενός ανεξέλεγκτου αλκοολισμού, θύμα των ανθρώπων του υποκόσμου που συναναστρέφεται, συλλαμβάνεται λόγω παραβατικής συμπεριφοράς και φυλακίζεται σε άσυλο.

Περιγράφοντας τις ψυχικές μεταπτώσεις του ήρωα, ο συγγραφέας σκηνοθετεί με δεξιοτεχνία τη συνάντηση του τραγικού με το κωμικό, με φόντο το ζοφερό άσυλο, μικρογραφία μιας κοινωνίας που βυθίζεται στη φρίκη του Ναζισμού. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) 

Κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος δεν είναι στην πραγματικότητα ο αλκοολισμός όσο η αδυναμία του χαρακτήρα, η οποία συνιστά το υπόβαθρο κάθε εξάρτησης.

Όπως εκθέτει με αφοπλιστική ειλικρίνεια στην πρώτη κιόλας παράγραφο ο ήρωας, είχε ανέκαθεν επίγνωση της αδυναμίας του χαρακτήρα του, την οποία φρόντιζε να κρύβει επιμελώς κάτω από ένα προσωπείο αυτοπεποίθησης. Ωστόσο η αδυναμία αυτή είχε παγιώσει μέσα του ένα ισχυρότατο σύμπλεγμα κατωτερότητας απέναντι στη σύζυγό του. Το συναίσθημα αυτό της μειονεξίας παρήγαγε με τη σειρά του ισχυρά ψυχικά φορτία επιθετικότητας, η οποία παρέμενε σε λανθάνουσα κατάσταση ως τη στιγμή που εκδηλώθηκε η συζυγική κρίση. Η επιθετικότητα απέρρεε βεβαίως από τη χρόνια αδυναμία του Έρβιν Ζόμερ να διεκδικεί με φυσιολογικό τρόπο στην καθημερινότητα της σχέσης την ισοτιμία εκείνη που είναι αναγκαία για τη διατήρηση του αισθήματος του αυτοσεβασμού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου