Το πρώτο μυθιστόρημα της Κριστίν Μάνγκαν πετυχαίνει κάτι πολύ ενδιαφέρον: παίρνει την πολυχρησιμοποιημένη συνταγή του ψυχολογικού θρίλερ και την κάνει ένα διακειμενικό αστυνομικό, με διαρκείς αναφορές σε βιβλία και ταινίες, κυρίως στη Ρεβέκκα της Δάφνης ντυ Μωριέ και στην Πατρίσια Χάισμιθ, αλλά και αμέτρητες κινηματογραφικές ταινίες όπου συμπρωταγωνιστεί η Ταγγέρη (όπως τα Living Daylights, My favorite spy, Inception, Sheltering Sky, Ο άνθρωπος που ήξερε πολλά, κλπ.). Οι ηρωίδες, Άλις και Λούσι, εναλλάσσονται στην αφήγηση, τελείως αναξιόπιστες και οι δύο, σε μια ιστορία με διαρκείς ανατροπές, σε μια μυστηριώδη, χαοτική και γραφική, επικίνδυνη πόλη. Οι αναφορές σε βιβλία και συγγραφείς είναι ένα παιχνίδι γνώσεων για τον υποψιασμένο αναγνώστη. Το εξαιρετικά καλοφτιαγμένο εξώφυλλό του, αποτυπώνει το μυστήριο και τον αισθησιασμό μιας άλλης εποχής, χαρακτηριστικά που εμφανίζονται εν μέρει και στο κείμενο, ενώ η μετάφραση της Κατερίνας Καπνίση, δεν είναι ιδιαίτερα επιτυχής, σε ορισμένα τουλάχιστον σημεία. Τα δικαιώματα του βιβλίου έχει αγοράσει ο Τζορτζ Κλούνι και στην ταινία θα πρωταγωνιστεί η Σκάρλετ Γιόχανσον.
Αναλυτικότερα, η ιστορία εξελίσσεται στην Ταγγέρη του Μαρόκου το 1956, λίγο πριν την ανεξαρτησία του. Εκεί βρίσκουμε την Άλις Σίπλεϊ, μια εξαιρετικά ήσυχη, απομονωμένη και νευρική γυναίκα, που πρόσφατα παντρεύτηκε με τον Τζον. Ξαφνικά από το πουθενά εμφανίζεται η άλλοτε καλύτερή της φίλη και συγκάτοικος στο κολέγιο, η Λούσι Μέισον, με την οποία έχει διακόψει κάθε επαφή, μετά τα συμβάντα μιας θυελλώδους νύχτας που άλλαξαν την ζωή τους ως πρωτοετείς φοιτήτριες. Τώρα ίσως έχουν μια δεύτερη ευκαιρία, αν και η Άλις διστακτικά αποφασίζει να ξαναπροσπαθήσει, πιστεύοντας πως η Λούσι θα την βοηθήσει στη δύσκολη προσαρμογή της στην οικογενειακή ζωή στην Ταγγέρη. Σύντομα, όμως, τα πράγματα περιπλέκονται, ιδιαίτερα όταν ο Τζον εξαφανίζεται.
Η αφήγηση της ιστορίας γίνεται μέσω των "φωνών" της Άλις και της Λούσι, με εναλλασσόμενο ρυθμό, πράγμα που μας επιτρέπει όχι μόνο να έχουμε δύο διαφορετικές οπτικές της ίδιας ιστορίας, μα και δύο διαφορετικές αλήθειες που η μία φαίνεται να συμπληρώνει την άλλη, χωρίς ωστόσο να προκύπτει από τα λεγόμενά τους μια ξεκάθαρη εικόνα. Έτσι, η συγγραφέας σκιαγραφεί με επιτυχία την αναξιοπιστία των δύο αφηγητριών της, γράφοντας και ξαναγράφοντας την ιστορία μαζί τους. Η Λούσι θυμάται τα πρώτα δύο χρόνια τους στο Μπένινγκτον ως ειδυλλιακά και ονειρεύεται να γεννήσει στο Παρίσι και τη Βουδαπέστη, αλλά οι αναμνήσεις της Άλις είναι πιο αβέβαιες και λιγότερο ενθουσιώδεις. Όταν η Άλις άρχισε να βγαίνει με ένα αγόρι από ένα γειτονικό σχολείο, η συμπεριφορά της Λούσι έγινε, κατά την άποψή της, παράξενη: ντύνεται με τα ρούχα της, ή φορά ένα βραχιόλι της μητέρας της, επιμένοντας ότι ήταν δώρο της δικής της μητέρα, πράγμα που την επόμενη μέρα αρνείται , υποστηρίζοντας ότι έχει να το δει καιρό και υπόσχεται στη φίλη της ψάξουν μαζί να το βρουν. Η Άλις δεν μπορεί να είναι σίγουρη αν θυμάται κάτι από όλα αυτά σωστά, ενώ τίποτα από όσα αφηγείται η Λούσι για εκείνη την περίοδο δεν υποδηλώνει ότι θα έκανε κάτι τόσο σκληρό στο κορίτσι που λατρεύει.
Από την άλλη, η Λούσι έχει δίκιο για τον άθλιο γάμο της Άλις, έστω κι αν εκείνη διστάζει να το παραδεχτεί στην αρχή. Ο Τζον αγαπά την Ταγγέρη, αλλά η Άλις όχι. Σχεδόν ποτέ δεν φεύγει από το διαμέρισμά τους, συγκλονισμένη από τη ζέστη και το φως της Βόρειας Αφρικής και από τα πλήθη της πόλης. «Η Ταγγέρη φαίνεται να προσελκύει έναν συγκεκριμένο τύπο», παρατηρεί στη Λούσι, «και φοβάμαι ότι γενικά δεν ταιριάζω αυτόν». Η Λούσι, αντίθετα, περιηγείται στα δαιδαλώδη σοκάκια της παλιάς πόλης, «σκέφτεται και παζαρεύει», φοράει παντελόνια, συχνάζει σε καφετέριες και κάνει παρέα με τον Γιουσέφ, έναν ντόπιο, παρόλο που ο Τζον την προειδοποιεί ότι εκμεταλλεύεται τους τουρίστες. Μέσω του Γιουσέφ η Λούσι επιβεβαιώνει την εξωσυζυγική σχέση του Τζον, που τον είχε δει σε ένα μπαρ να απλώνει το χέρι του στον μηρό μιας μελαχρινής γυναίκας. Αυτό, πιστεύει, ότι θα λειτουργήσει ως θρυαλλίδα για να χωρίσει το ζευγάρι, κάτι που δεν αποδεικνύεται ιδιαίτερα εύκολο, καθώς ο άπληστος Τζον εξαρτάται από το εισόδημα της Άλις που προέρχεται από ένα οικογενειακό καταπίστευμα.
Η συγγραφέας έχει γράψει μια διατριβή για τη γοτθική μυθοπλασία του δέκατου όγδοου αιώνα, η οποία βεβαίως κλίνει μάλλον προς το υπερφυσικό το γκροτέσκο και το τρομακτικό. Το βιβλίο της όμως ανήκει σε ένα διαφορετικό λογοτεχνικό είδος εμπεριέχοντας ένα συνονθύλευμα επιρροών, καμία από τις οποίες δεν είναι ιδιαίτερα "γοτθική" με την παραδοσιακή έννοια. Το σκηνικό της εξωτικής περιόδου παραπέμπει στην περιπλάνηση του ρομαντικού σασπένς (η Whitney τοποθετεί τα μυθιστορήματά της στη Σάντα Φε της Ιαπωνίας και σε άλλες γραφικές τοποθεσίες), ενώ οι πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις των δύο πρωταγωνιστριών δημιουργούν ένα ψυχολογικό σασπένς (το "Gone Girl" της Τζίλιαν Φλιν, το "The Girl on the Train" της Πόλα Χόκινς), με σεξουαλικές, πολιτικές και κοινωνικές συνδηλώσεις και έμφαση στην παθιασμένη και τοξική φιλία μεταξύ δύο γυναικών (όπως στην Έλενα Φερράντε).
Τέλος, μια ταινία μπορεί να βασιστεί στην ίδια την Ταγγέρη για να αποδοθεί η ατμόσφαιρα της. Σε ένα μυθιστόρημα όμως που την έχει για σκηνικό του, αυτό επιτυγχάνεται με τη γραφή . Και εδώ η συγγραφέας σπάνια καταφέρνει να μεταδώσει κάτι περισσότερο από τη ζέστη, την υγρασία (ή τη σκόνη), τους «περιορισμένους και χαοτικούς δρόμους» και το γλυκό τσάι μέντας. Έτσι η γραφή της παραμένει γενική, καθόλου συγκεκριμένη, εγκεφαλική παρά περιγραφική, ενώ οι φωνές των δύο πρωταγωνιστριών χαρακτηρίζονται από μια αρχαϊκή ευγένεια όπως λανθασμένα εικάζεται πώς σκέφτονταν και μιλούσαν οι προηγούμενες γενιές. Και ενώ η δράση του μυθιστορήματος λαμβάνει χώρα καθώς το Μαρόκο κερδίζει την ανεξαρτησία του από τη Γαλλία, το ιστορικό αυτό γεγονός εξαντλείται στην παρατήρηση του Τζον ότι «οι ιθαγενείς γίνονται ανήσυχοι, αγαπητέ μου». Έτσι, η βαρυσήμαντη κοσμοϊστορική αλλαγή παραμένει για το μυθιστόρημα ένα μακρινό, συγκεχυμένο, εξωτικό σκηνικό που προσδίδει έναν απόηχο πολιτικής ίντριγκας στην κεντρική αφήγηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου