Η συγκριτική ματιά

Δύο άνθρωποι περπατούν στο δάσος. Αίφνης, εμφανίζεται μία αρκούδα με απειλητικές διαθέσεις. Ο ένας άνθρωπος ετοιμάζεται να το βάλει στα πόδια. Οπότε, τον ρωτάει ο άλλος: «Νομίζεις ότι μπορείς να τρέξεις γρηγορότερα από την αρκούδα;», Και του απαντάει ο άλλος: «Όχι, αλλά μου φτάνει ότι τρέχω γρηγορότερα από εσένα!».

Αυτή είναι μία διάσταση που συχνά παραγνωρίζεται στις συζητήσεις που γίνονται για την έξοδο από την κρίση. Αν υποθέσουμε ότι η αρκούδα είναι η οικονομική κρίση και οι άνθρωποι στο δάσος οι διάφορες χώρες, τότε το μήνυμα είναι ότι εκείνο που μετράει δεν είναι πόσες μεταρρυθμίσεις έχει κάνει μία χώρα, αλλά πόσες έχει κάνει σε σχέση με τις άλλες. Με άλλα λόγια: Το αν η Ελλάδα μείωσε τον αριθμό αδειών που χρειάζεται κανείς για να ανοίξει μία επιχείρηση, από 50 σε 25, αυτό δεν σημαίνει απολύτως τίποτα όταν υπάρχουν χώρες όπου απαιτούνται 3, 2 ή ακόμα και καμία άδεια για να στήσεις μία επιχείρηση.



Η συγκριτική αυτή διάσταση όχι απλά υποβαθμίζεται συνεχώς στις συζητήσεις εδώ, αλλά -επιπλέον- πολλές φορές προκαλεί την κατακραυγή. Όπως συνέβη πρόσφατα όταν ο καθηγητής Γ. Μέργος τόλμησε να συγκρίνει τις αποδοχές στην Ελλάδα με αυτές άλλων χωρών. Ή όπως συμβαίνει όταν κάποιος τολμήσει να συγκρίνει τα ελληνικά ΑΕΙ με αυτά του εξωτερικού ή τις επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε σχέση με τις αντίστοιχες επιδόσεις μαθητών άλλων χωρών. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις  η συγκριτική διάσταση υποβαθμίζεται με διάφορες αστείες δικαιολογίες. Άλλοτε φταίει η μεθοδολογία της σύγκρισης (στην περίπτωση π.χ. του τεστ της PIZA) άλλοτε το γεγονός ότι κατά κάποιον τρόπο οι Έλληνες είναι περιούσιος λαός («εμείς δεν είμαστε Ασιάτες» στην περίπτωση των μισθών κ.λπ.). Άλλοτε πάλι η απουσία της συγκριτικής διάστασης απλά αντιπροσωπεύει τον επαρχιωτισμό και εθνοκεντρισμό, τόσο του εκπαιδευτικού συστήματος, όσο και των περισσοτέρων ΜΜΕ της χώρας που, φυσικά, παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των αντιλήψεων των πολιτών της χώρας.

Η συγκριτική διάσταση είναι καθοριστική για να έχει κάποιος μία σαφή αντίληψη για την πορεία της χώρας. Ελάχιστα ενδιαφέρει πόσο μειώθηκαν οι μισθοί τα τελευταία δυο-τρία χρόνια: Αυτό που μετράει είναι πού βρίσκεται σήμερα η παραγωγικότητα του Έλληνα εργαζομένου σε σχέση με την παραγωγικότητα των εργαζομένων άλλων χωρών. Ελάχιστα ενδιαφέρει πόσες κρατικές επιχειρήσεις ιδιωτικοποιήθηκαν τα τελευταία δυο-τρία έτη. Αυτό που ενδιαφέρει είναι πόσες παραμένουν κρατικές σε σχέση με αυτές άλλων χωρων. Και τα ίδια ισχύουν για τους φόρους, τις διάφορες γραφειοκρατικές διατάξεις και ρυθμίσεις κ.λπ.

Όπως δείχνει το ανέκδοτο στην αρχή του σημειώματος, οι έννοιες της «ταχύτητας» ή της «ριζοσπαστικότητας» των μεταρρυθμίσεων, είναι σχετικές. Είναι σχετικές σε σχέση με το τι έχουν επιτύχει οι άλλοι σε αυτούς τους τομείς. Αλλιώς, δεν έχουν κανένα νόημα.
Η συγκριτική ματιά | ΕΛΛΑΔΑ | Protagon