Τα αριστεία στην εκπαίδευση

Στην εποχή της πλειοδοσίας αριστούχων μαθητών (μέσος όρος επίδοσης τμήματος άκουσον - άκουσον 17 ή 18, και μάλιστα στα περισσότερα μαθήματα και όχι μόνο στη γυμναστική ή τα καλλιτεχνικά, όπως σε έναν βαθμό συνέβαινε και παλαιότερα), δεν μπορεί να απονέμονται αριστεία για την καινοτόμο δράση 100 μεμονωμένων εκπαιδευτικών ή 100 σχολικών μονάδων, επειδή, σύμφωνα με ανακοίνωση της ΟΛΜΕ:

• Η υπουργική βράβευση [...] αποτελεί και προσβολή για όλους εκείνους τους συναδέλφους που δεν χωράνε στα αμερικάνικης έμπνευσης «top-100» [...]
• Για τους εκπαιδευτικούς η συνεργασία των συναδέλφων και όχι ο διαγκωνισμός των υποψηφίων είναι η ελπίδα του ελληνικού σχολείου [...]
• Η αναγνώριση του έργου μας έρχεται μέσα από τα μάτια των μαθητών μας και των γονιών τους και όχι από επιτροπές πρόθυμων συνεργατών ενός υπουργείου που σταθερά απαξιώνει και επίμονα συκοφαντεί τους εκπαιδευτικούς [...]
• Για εμάς το σχολείο του ανταγωνισμού, της φτήνιας, της χορηγίας και των μετρήσιμων επιδόσεων δεν είναι το σχολείο του μέλλοντος, αλλά του παρελθόντος
• Το σχέδιο τους αναπαράγει το σχολείο των εξετάσεων, της αμάθειας και της υποχρηματοδότησης
• Αντίθετα ο αγώνας μας υπηρετεί το σχολείο της ισότητας, της αξιοπρεπούς χρηματοδότησης, της συνεργασίας και της πάλης για μια γνώση χρήσιμη στην αναζήτηση της αλήθειας, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας.
• [...] αυτοί που θέλουν να στερήσουν τις λαϊκές κατακτήσεις ενός ολόκληρου αιώνα δεν μπορούν να εμπνεύσουν όραμα και εκπαιδευτικό κίνημα, γιατί αυτοί που αντλούν την ποίηση τους από το παρελθόν δεν μπορούν για πολύ να ξεγελούν πολλούς».

Ομολογώ ότι δεν μπορώ να παρακολουθήσω τη συλλογιστική του κειμένου και ειδικότερα τα εξής:

• Γιατί η βράβευση ορισμένων είναι προσβολή για όσους δεν "χωράνε στα αμερικάνικης έμπνευσης «top-100»; Αν έτσι κι αλλιώς είναι κάτι που δεν τους ταιριάζει, τότε δεν τους ενδιαφέρει, άρα γιατί να τους προσβάλλει; Πόσοι ακριβώς είναι αυτοί;
• Είναι σίγουρο ότι η πλειονότητα των εκπαιδευτικών διαφωνεί με μια αμερικανικής εμπνεύσεως διαδικασία, όταν, φαντάζομαι, ουδείς εκ των συντακτών της καταγγελίας διαφωνεί για την παγκόσμια κυριαρχία των αξιών του νεοφιλελευθερισμού και για την αμερικανοποίηση της κουλτούρας;
• Ποια ακριβώς διαδικασία καταγγέλλεται με την αναφορά στην αμερικανική πρακτική; Μήπως επιδιώκεται η ενεργοποίηση αντιαμερικανικών αντανακλαστικών απλώς και μόνο με τη χρήση του επιθέτου;
• Μήπως το κείμενο και η στάση της ΟΛΜΕ προσβάλλει τους συναδέλφους που βραβεύτηκαν; Η μήπως η προσβολή των συγκεκριμένων δεν "μετράει" επειδή δεν συνιστούν "κρίσιμη μάζα";
• Γιατί η εν λόγω δράση αποκλείει τη συνεργασία εκπαιδευτικών, αφού άλλωστε η βράβευση αφορά και ολόκληρες σχολικές μονάδες; Από πότε η καινοτόμος δράση ενός, έστω, εκπαιδευτικού, στο πλαίσιο του σχολικού θεσμού πάντα, δεν εμπεριέχει, τουλάχιστον, την μαθητική εμπλοκή και προσπάθεια;
• Γιατί η ανάληψη πρωτοβουλιών από μέρους ορισμένων εκπαιδευτικών θεωρείται "διαγκωνισμός" και όχι (ευγενής) άμιλλα, όπως, άλλωστε, συνηθίζεται στο πλαίσιο του σχολικού θεσμού, ακόμα και όταν η εγκυρότητα της χρήσης του είναι αμφισβητήσιμη.
• Ποια είδους συνεργασία μεταξύ των συναδέλφων συνιστά ελπίδα του ελληνικού σχολείου;
• Γιατί η διάκριση αντιμάχεται τη συνεργασία και γιατί αποκλείεται το ενδεχόμενο η διάκριση να λειτουργήσει ως κίνητρο για την ανάληψη παρόμοιων πρωτοβουλιών στο μέλλον και από άλλους εκπαιδευτικούς ή σχολικές μονάδες; Γιατί η διάκριση μιας σχολικής μονάδας δεν αποτελεί ευκαιρία να προβληθεί το έργο της στην τοπική κοινωνία (και ευρύτερα) και άρα να επιτύχει μεγαλύτερη συνδρομή στο έργο της και άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία;
• Αν πράγματι η διαδικασία επιλογής των «top-100» έγινε από συνεργάτες του υπουργείου που "σταθερά απαξιώνουν και επίμονα συκοφαντούν τους εκπαιδευτικούς" , τότε γιατί βράβευσαν τους συγκεκριμένους; Δεν είναι μία αντίφαση από τη μια να συκοφαντεί κανείς τους εκπαιδευτικούς και από την άλλη να τους βραβεύει; Αν η συγκεκριμένη φράση υπονοεί τη διαφωνία της ΟΛΜΕ για τα κριτήρια επιλογής, τότε γιατί δεν αναφέρει τα σημεία της διαφωνίας της και γιατί δεν αντιπροτείνει τα δικά της; Από πότε ένας "πρόθυμος συνεργάτης" ενός υπουργείου ταυτίζεται με τον δοσίλογο ή τον προδότη;
• Με δεδομένο ότι η "αναγνώριση του έργου μας έρχεται μέσα από τα μάτια των μαθητών μας και των γονιών τους", δεν θα ήταν εύλογο να αντιπροτείνει η ΟΛΜΕ για τη συγκεκριμένη βράβευση, και όχι μόνο, να λαμβάνεται υπόψη, η εκτίμηση που τρέφουν για το ελληνικό σχολείο και τους λειτουργούς του οι μαθητές και οι γονείς τους; Μήπως επικαλείται τη γνώμη τους όσο παραμένει συγκεχυμένη ή, έστω, αποτυπώνεται σε ερευνητικές προσπάθειες που δεν επηρεάζουν την εκπαιδευτική πολιτική (βλ. για παράδειγμα τα πάμπολλα ερευνητικά δεδομένα που απεικονίζουν την απαξίωση του δημόσιου σχολείου και την προτίμηση των φροντιστηρίων). Και βέβαια γιατί η ΟΛΜΕ να μη σχεδιάσει και να μην αναλάβει την εν λόγω διαδικασία συλλογής δεδομένων, ώστε να διασφαλίζεται η εγκυρότητα και η αξιοπιστία του αποτελέσματος;
• Γιατί η αναγνώριση της πολιτείας αντιδιαστέλλεται στην αναγνώριση του έργου ενός εκπαιδευτικού από μέρους των μαθητών και των γονιών τους, με την προϋπόθεση ότι και στις δύο περιπτώσεις διασφαλίζεται η εγκυρότητα της διαδικασίας.
• Αν το σχολείο "των μετρήσιμων επιδόσεων είναι το σχολείο του παρελθόντος", γιατί η ΟΛΜΕ δεν καλεί τους εκπαιδευτικούς να πάψουν να βάζουν διαγωνίσματα και βαθμούς και να βραβεύουν τους μαθητές τους, όπως κάνουν κάθε χρόνο στα σχολεία; Γιατί επίσης δεν εισηγείται την αποχή από τη βαθμολογία των μαθητικών γραπτών στις πανελλαδικές εξετάσεις;
• Αν το σχολείο του ανταγωνισμού είναι καταδικαστέο, γιατί να υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των κομμάτων στους συνδικαλιστικούς αγώνες;
• Γιατί το σχολείο της χορηγίας είναι εκείνο του παρελθόντος και γιατί η χορηγία είναι αδίκημα;
• Αν δεχτούμε ότι το σχολείο "της φτήνιας" είναι "το σχολείο του παρελθόντος και όχι του μέλλοντος" η φράση μοιάζει για διαφήμιση του Υπουργείου!
• Γιατί η θεσμοθέτηση βραβείων για καινοτόμες δράσεις αναπαράγει "το σχολείο της αμάθειας", με άλλα λόγια γιατί η καινοτομία ταυτίζεται με την αμάθεια και με ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι προάγει τη γνώση;
• Αν με τη βράβευση ορισμένων εκπαιδευτικών και σχολικών μονάδων διαιωνίζεται το σχολείο της υποχρηματοδότησης, μάλλον η αντίδραση υπονοεί την επιθυμία πολυτελέστερης τελετής.
• Ποιες είναι οι λαϊκές κατακτήσεις ενός ολόκληρου αιώνα τις οποίες αντιμάχεται η συγκεκριμένη διαδικασία; Μήπως η απουσία κάθε είδους έγκυρης αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου θεωρείται λαϊκή κατάκτηση; Αν είναι έτσι, ποιοι πλήττονται περισσότερο με την ισοπέδωση και την απουσία διαδικασιών ανατροφοδότησης και άρα βελτίωσης της ποιότητας, οι έχοντες τη δυνατότητα να σπουδάσουν στα καλύτερα σχολεία διεθνώς ή οι μη έχοντες;
• Γιατί αυτοί που "αντλούν την ποίησή τους από το παρελθόν δεν μπορούν για πολύ να ξεγελούν τους πολλούς" και άρα "δεν μπορούν να εμπνεύσουν όραμα και εκπαιδευτικό κίνημα"; Πού πήγε η πίστη στην αξία της ελληνικής παράδοσης και στη σημασία των "κατακτήσεων ενός ολόκληρου αιώνα";
• Μήπως αντί για τον όρο "ποίηση" είναι προσφορότερος ο όρος "πρακτική" ή κάτι παρόμοιο; Γιατί η συγκεκριμένη "ποίηση" της ΟΛΜΕ μοιάζει υπερρεαλιστική. Και ουδεμία αντίρρηση υπάρχει για τη εν λόγω ποιητική, αλλά μήπως δεν συνάδει με την περίσταση επικοινωνίας για την οποία συντίθεται;

Όλα τούτα δεν συντελούν ούτε στη βελτίωση του θεσμού ούτε, πολύ περισσότερο, στην αναβάθμιση της εκπαιδευτικής πρακτικής, θέμα για το οποίο δεν νομίζω να υπάρχουν διαφωνίες.